Afglæpavæðing hvaða máli skiptir það?

"Kolbrún sagði að sennilega væri íþyngjandi að hafa upplýsingar um þessi brot á sakaskrá en í þessum tilvikum vegist á einkahagsmunir og almannahagsmunir. Talið er eðlilegt að þegar einstaklingur sækist eftir starfi með börnum og unglingum hafi sá sem ræður einstaklinginn upplýsingar um hvort viðkomandi hafi gerst sekur um fíkniefnabrot"

Í þessari setningu kristallast vandinn.  Sem sagt að hafa gerst sekur um fíkniefnabrot, án þess að tekið sé fram hverskonar brot, segir allt sem segja þarf um stöðu þessara mála.  Hér er ekki talað um alkólisma, geðhvarfasýki né neitt annað sem brenglað getur hug manna.  

Það sem er verið að tala um í mínum huga allavega um afglæpavæðingu, er einmitt að gefa fólki tækifæri til að bæta sig og geta lifað í mannlegu samfélagi, en verða ekki útskúfað af kerfinu vegna þess að hafa hrasað, mismikið.  

Í mörgum tilfellum er það svo að samfélagið leyfir ekki fyrrverandi fíklum að lifa mannsæmandi lífi, þrátt fyrir að hafa ekki gert annað af sér en að missa tökin á lífi sínu, um styttri eða lengri tíma.

 

Það er svo margt sem þarna kemur til.  Vonir um endurbata eru hvað eftir annað brotið niður, þangað til ekkert er eftir nema vonleysi og uppgjöf.  Það er hræðilegt fyrir aðstandendur að upplifa að barnið kemur úr meðferð og kemur allstaðar að lokuðum dyrum, sem oftar en ekki verður til þess að óhjákvæmilega er fallið aftur og aftur, og svo að lokum þegar allt líf hefur verið sogað burtu er þessi einstaklingur einfaldlega horfin yfir móðuna miklu.

 Fangelsun með tilheyrandi og þegar aðstandendur hafa gefist upp á því að reyna að standa með barninu þá eru þeir einir eftir sem "eiga" fíkilinn,  sem þurfa að nota hann í vændi, burðardýr eða sölu.  

Þetta er bara lífsins saga, og hefur allof oft gerst.   

Þegar þarna er komið sögu er öll fjölskyldan öll niðurbrotin og sjálf orðin sjúkrahúsmatur.  

Höfum við efni á að missa allt þetta unga fólk í útlegð og jafnvel ótímabæran dauða?

Fólk sem er bara rétt eins og hver annar, en veikara fyrir á svellinu þegar kemur að fíkn.  

Það eru ekki margar fjölskyldur á Íslandi sem ekki tengjast eða vita af svona veikum einstaklingum sem ströggla við að reyna að hætta, reyna að taka sig á í lífinu, en hefur ekki burði til þess án aðstoðar.  

Viðhorfið er þá orðið þannig að enginn vill ráða mann í vinnu, lögregla og jafnvel félagsmálayfirvöld hafa afskrifað viðkomandi.

Það leiðir af sjálfu sér þegar allar bjargir eru bannaðar, þá er bara einn kostur eftir til að fjármagna eitrið, það er að vinna fyrir dílerana sem í raun og veru stjórna neðanjarðarlífinu, eða fara út í innbrot og glæpi.  

Ég reyndi að vekja athygli alþingismanna á þessum málum 5. janúar 1998. Einu sinni sem oftar.

Svohljóðandi:

Ágæti þingmaður íslenska ríkisins.

Er það ekki rétt hjá mér að þú sitjir á Alþingi til að gæta hagsmuna allra þegna kjördæmis þíns? Ég vil benda þér sérstaklega á hóp ungs fólks sem full þörf er á að kannað sé með sérstökum hætti, hvernig hægt sé að koma til hjálpar.  Málið þolir enga bið. 

Þetta eru fíkniefnaneytendur.  

 

Ég er að tala um þá sem eru svo dúpt sokknir að þeir eru komnir í lögbrot. Ég er ekki að tala um unglinga, heldur ungt fólk, alveg upp úr skalanum.

Í þjóðfélagi okker er í dag litið á þetta fólk sem glæpamenn, en ekki sjúklinga - og þeir meðhöndlaðir samkvæmt því í okkar réttarkerfi.

Ég álít að það þurfi að fara í saumana á dóms-og réttarkerfi Íslands í dag og færa þar hlutina til nútímalegra horfs.

Ef við ætlum að stefna að fíkniefnalausu landi árið 2002 þá er þetta einn af veigameiri þóttum sem þarf að lagfæra.  

Það gengur ekki lengur að þessu fólki sé stungið inn í fangelsi án tillits til hvar og hvernig það er statt í lífinu, það brotið niður og síðan sent út á götu aftur án neinnar raunverulegrar aðstoðar.  Fangelsi á Íslandu eru heldur ekki í stakk búin að taka við þessu fólki, þar sem aðeins mun vera einn sálfræðingur starfandi við stofnunina, engir læknar né félagsfræðingar.  Ekkert fagfólk sem meðhöndlar "sjúklingana".

Hér þarf líka að taka tillit til hvort fólkið sé að bæta sig og komið í nýtt líf, áður en það er rifið upp og sett í fangelsi fyrir brot sem það framdi í annarlegu ástandi löngu áður.  Og hver er þá tilgangurinn með innilokuninni?

Til að sýna fram á fáránleika framkvæmda í málum þessa unga fólks ætla ég að senga hér með einstakt mál sem er mér tengt - ég vil taka fram að þetta einstaka mál verður að meðhöndla sem trúnaðarmál, því meiningin er auðvitað að þessi mál verði skoðuð í heild sinni og fundinn mannsæmandi lausn fyrir "sjúklingana" okkar.

Stúlka sem ég þekki var komin ansi langt niður í fíkniefnaneyslu, hún var búin að komast í kast við lögin.  Þessi stúlka var búin að eignast þrjú börn sem öll eru í vörslu foreldra hennar.  Henni hafði m.a. verið meinað að fara með ungt barn sitt í fangelsið, sem varð til þess að böndin slitnuðu.

Þessi stúlka var búin að taka sig á, ástfangin og búin að gifta sig og komin með barn.  Unnusti hennar var líka búinn að vera fíkill lengi, reikandi og festi ekki tilfinningabönd við nokkurn mann.  Þessi tvo voru sem sagt búin að finna hvort annað og farin að feta veginn þrönga og mjóa saman.  En yfir hvíldi einn skuggi, stúlkan átti yfir höfði sér 15 mánaða fangelsi.  Hún var kölluð inn í ágúst s.l. Ég gerði allt sem ég gat til að forða því að hún yrði sett inn.  Ég var hrædd um að þetta áfall yrði framtíð þeirra svo þungt högg, að allt sem áunnist hafði í þeirra lífi væri í hættu.  Ég fékk vottorð ffrá heimilislækni þeirrra, vottorð frá sálfræðingi sem ræddi við þau í nokkrum samtölum og vottorð frá félagsfræðingi.  Ekkert tillit var tekið til umsagnar alls þessa fagfólks.  Og ég segi: hefði ekki verið heppilegra í þessu dæmi að breyta dómnum í skilorðsbundið fangelsi og sjá hvort unga fólkið stæði sig ekki til langframa, heldur en að rífa litlu fjölskylduna í sundur og senda hana sitt í hvora áttina og taka áhættu á að þau færu aftur í sama horfið og litla barnið færi til annara.  Og ég segi aftur og enn hver er eiginlega tilgangur fangelsisvistunar á Íslandi í dag?

Á hinum norðurlöndunum eru allstaðar til lokaðar meðferðarstofnanir.  Það er lífsnauðsynlegt að koma slíku á hér, þá er hægt að dæma fólkið í meðferð allt frá þrem mánuðum til árs eða meira.

Fangelsismálastofnun virðist starfa eftir mjög þröngt afmörkuðum reglum og ekkert svigrúm virðist gefið til manúðar á þeim bæ.  Þessu verður að breyta. 

Ágæti þingmaður! Ég bið þig að lesa þetta bréf og meðfylgjandi plögg vandlega og vita hvort þér finnst ekki ástæða til að skoða nánar aðstöðu og aðbúnað óhamingjusams fólks, sem vegna veikleika og kjánaskaps en ekki glæðaeðlis hefur lent milli steins og sleggu og er hjálparlaust og vonlaust í okkar velferðarríki.  Ég þekki nógu marga af þessu óhamingjusaman fólki til að geta sagt að oftast er þetta yndælis fólk en veikgeðja og hefur þess vegna látið glepjast þangaði til ekki verður aftur snúið.  Við höfum réttindi og skyldur gagnvart þessu fólki, við höfum ekki heldur efni á að missa það í dauðann.  En þar enda allof margir, ef ekkert verður að gert, annað hvort úr sjúkgómum eða fyrir eigin hendi. Það er margt sundurtætt foreldri úti í þjóðfélaginu sem hefur enginn ráð til bjargar.

Opin meðferðarstofnun hefur ekkert að segja því að flestir þessa hóps eru komnir of lant til að vistast þar sem það getur gengið út daginn eftir.  Ég segi þetta vegna þess að ég hef upplifað þetta sjálf og vil engum svo illt að ætla honum að ganga í gegnum slíkt helvíti, þar sem allt blandast saman ástin á afkvæminu, sjálfsblekkingin, lygin og vonleysið, reiðin út í eiturlyfjasalana og ekki síst reiðin út í kerfi sem frekar slár á hverja veika tilraun til sjálfsbjargar en að vera til hjálpar reiðubúið.  

Með virðingu Ásthildur Cesil Þórðardóttir.

Fékk aðeins eitt svar og það var frá þáverandi forseta Alþingis.

Eg hef móttekið bréfi þitt, dags. 5.þ.m. en bréfinu fylgdu ýmis gögn varðandi mál þessarar ungu konu.

Alt þetta hef ég lesið og kynnt mér gögnin og hef mikla samúð með málstaðnum. allt ber að gera sem verða má til að bjarga einstaklingum eða fjölskyldum frá fíkniefnavanda.  Rök þín virðast sannfærandi að því er varðar þetta fólk.  Mig skortir hins vegar þekkingu á verklagsreglum Fangelsismálalstofnunar, náðunarnefndar og dómsmálaráðyneysis til lþess að geta lagt mat á þeirra niðurstöðu og í gögnum þeirra sem fylgdu bréfi þínu kemur ekki fram rökstuðningur fyrir synjunm þeirra.  

Mun kynna mér málið frekar.

Með ósk um jákvæða niðurstöðu.   

 

Svo mörg voru þau orð, og ekkert meir.  Enginn sá ástæðu til að taka þetta mál upp og skoða, árið 1998.   Hversu mörg ungmenni hafa dáið síðan af þeim ástæðum sem ég tiltek þarna.  Og þessir tveir ljúflingar þar með.  

Loksins núna hefur verið haldinn ráðstefna um hvað sé rétt að gera.  Það er svo sem gott, en við erum búin að missa af mörgu tækifæri til að bjarga ungu fólki sem gæti verið á góðu lífi í dag, ef við hefðum borið gæfu til að skoða málin fyrir 30 árum eða svo.  

Og ennþá er þessi mýta uppi að vandamálið við að neysla fari ekki inn á sakarvottorð, og þá sé ekki hægt að skima "glæpamennina" úr.  

Ég vil bara ráðleggja Kolbrúnu Benediktsdóttur saksóknara að lesa stjórnarskrá Íslands. 

 Ég veit að eitthvað hefur breyst og þetta er betra í dag en það var árið 1998, en betur má ef duga skal. 

Leiðir lögleiðing til færri glæpa?

Athugasemdir

[Jens Guð, 10.4.2014 kl. 17:31]

Frábær samantekt. Ég kvitta undir hvert orð.

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 10.4.2014 kl. 19:49]

Takk fyrir það Jens minn.

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 11.4.2014 kl. 10:44]

Það sem mér finnst merkilegast við þetta er að þingmaðurinn segist vera búin að lesa allt og kynna sér málið, segir síðan að hann "skorti þekkingu á fangelsismálum", en óskar mér góðs. Það kemur skýrt fram í bréfinu mínum sem nóta bene var sent öllum alþingismönnum, að ég er ekki að fara fram á neitt fyrir sjálfa mig,heldur að regluverk Fangelsismálastofnunar sé endurskoðað og settar nýjar og mannbætandi reglur. Ég hélt að það væri í verkahring Alþingis að setja slíkan ramma utan um starfssemi ríkisstofnana, en ef til vill hef ég rangt fyrir mér.

Þannig að það er eða var allavega langur krókavegur milli alþingirmanna og alþýðunnar, vonandi hefur það breyst, en þó eflaust hafi margt batnað í þessu fangelsiskerfi, þá tel ég að í umræðunni um afglæpavæðingu, þurfu samhliða að fara ofan í saumana á þessum málaflokki.

En ég fagna þessari umræðu.

[Theódór Gunnarsson, 12.4.2014 kl. 08:19]

Ég tek hjartanlega undir með þér. Það er löngu kominn tími til að stokka þessa vitleysu upp.

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 12.4.2014 kl. 10:29]

Já Theodor, svo sannarlega er það löngu tímabært