Að takast á við sjálfa(n) sig og tilfinningar.

Jamm, ég sat úti í sólinni og þá  kom þessi tilfinning yfir mig og ég varð að segja ykkur frá, þetta skiptir máli sagði ég við sjálfa mig.

Málið er að við erum eitt tilfinningabúnt. 

Ef þú hittir manneskju sem þú veist að á við vandræði að etja, þá er gott að geta brosað hlýlega til hennar þegar þú hittir hana í matvörubúðinni.  Það bros getur gert henni lífið bærilegar það sem eftir er dagsins.

Þegar þú mætir manneskju sem hefur nýlega misst fjölskyldumeðlim, ekki bara brosa og segja; samhryggist: Taktu hlýlega utan um hana/ hann og láttu, hann finna að þú virkilega finnir til líka.

Ef þú veist að manneskja er í sálarkrýsu út af peningavandræðum eða örðu slíku, þá skaltu ekki fara undan í flæmingi, heldur styrkja hana í því að þetta geti hent alla, og það sé svona og svona, ekki verra að geta bent á dæmi um svipað.

Ef þú sérð prestinn og lögregluna koma að húsinu og veist að nú hefur eitthvað gerst, sem þú hefur óttast lengi, þá er allt í lagi að brjálast, stappa niður fótum og segja þeim að fara norður og niður, þeir eru viðbúnir öllu þegar þeir koma til að tilkynna það sem enginn vill vita, og kunna að taka viðbrögðunum.

Ef þið komið að slysi, þar sem fólk er illa farið, munið að  það síðasta sem fer er heyrnin.  Segið eitthvað falleg við fórnarlambið, og hringið síðan á 112 og tilkynnið slysið.  Síðan er bara að segja eitthvað jákvætt og uppbyggjandi við hina slösuðu meðan er beðið er eftir að hjálpin berist.

Við erum stundum of kurteis og lokum á tilfinningar okkar þegar við stöndum frammi fyrir dauðanum, það á ekki að vera þannig, heldur eigum við að taka því sem hverjum öðrum hlut í okkar lífi, hversu sár sem hann er. 

Ég er svo heppin að vera alin upp í þeirri trú( þökk sé afa mínum) að til sé annað tilverusvið, þangað sem við förum þegar þessari tilvist lýkur. Þannig að þó sé sárt að missa, þá veit maður að viðkomandi hefur aðeins flutt sig um set, og við munum hitta okkar ástvini að loknu þessu jarðlífi.

Elskulegust mér fannst að ég þyrfti að koma þessu frá mér, þar sem ég sat í sólinni, með söknuð yfir syni mínum og ótta um pabba minn.  Að það er bara þannig að við verðum að taka því sem kemur, og verður ekki breytt, með æðruleysi og vitneskju um að ekkert er endanlegt.  Heldur er málið að við eigum eftir að hitta ástvini okkar aftur hinumeginn.  Dauðinn er alls ekki endanlegur heldur upphaf að nýju lífi.

Gleymdi að segja, ef þið hafið einhverja lífsreynslu sem gæti komið öðrum til góða, þá endilega setjið það hér inn. Við verðum að fá upplýsingar um hvernig á að bregðast við aðstæðum.  Þó ég trú því að ekki verði feigum forðað né ófeigum í hel komið.  Þá skiptir það máli fyrir fólkið sem kemur þar að, að þau hafi brugðist rétt við aðstæðum, og geti lifað áfram með þá vissu að þau hafi gert allt sem skipti máli til að allt færi á besta veg.  Vegna þess að það er mín einlæga trú að það fólk sem kemur að ýmsum aðstæðum, sé endalaust að spyrja sig að; gerði ég rétt, eða gerði ég eitthvað rangt.  Og þegar fólk verður vitni að hræðilegum atburðum, er mikilvægt fyrir það að vita að þau gerðu í það minnsta allt sem hægt var til að bjarga.

 

Athugasemdir

[Halldóra (IP-tala skráð) 23.5.2010 kl. 10:23]

[Ragnheiður , 23.5.2010 kl. 11:57]

Það sem mér fannst best að fólk gerði þegar sorgin var sárust og mest bítandi var að það kæmi og sæti hjá okkur. Ekki að það segðist ætla að koma og gerði það ekki. Viðkvæmnin er svo mikil á þessum tíma .

Þetta eru góðar ábendingar.

knús vestur til þín

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 23.5.2010 kl. 14:08]

Takk Ragnheiður mín, já ég er samála þessu hjá þér. Knús til þín líka.

[Högni Jóhann Sigurjónsson, 23.5.2010 kl. 14:29]

Takk fyrir þetta og aðeins að því sem Ragnheiður segir þá finnst mér vont við jarðafarir þegar aðstandendur "stinga af með líkið" þ.e. ég kom ekki síst til að fá að taka utan um þau en er sjálfur ekki með heilsu til að fara í garðinnog vil að kystan sé látin á búkka fyrir utan kirkjuna eða í andyrið eða bara í bílinn og hafa hann opinn smá stund fyrir utan kyrkjuna.

[Sigrún Jónsdóttir, 23.5.2010 kl. 15:13]

Þú ert yndisleg kæra Ásthildur

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 23.5.2010 kl. 16:09]

Góð ábending Högni, þetta er alveg rétt.  Einu sinni var alltaf húskveðja, menn voru bornir heim í stofu og látnir standa þar uppi um tíma svo ættingjar gætu kvatt látinn ástvin.

Takk Sigrún mín.

[Dísa (IP-tala skráð) 23.5.2010 kl. 20:51]

Sammála, faðmlag segir margt þegar engin orð duga, þess vegna vantar mig svo að knúsa þig.  Geri það við fyrsta tækifæri en hugsa mikið og oft til þín á meðan.

[Högni Jóhann Sigurjónsson, 23.5.2010 kl. 22:23]

Hvernig hefur maðurinn þarna fyrir ofan fundið út að það sé ypsilon í kirkja, hann hlýtur að hafa dregið það af orðinu prestur eða kannski að orðinu kysta eða ómögulegur bekkur eða góður kór, nei ég veit það ekki hann verður að svara fyrir sig en óskaplega er þetta ljótt að sjá, ef ég vissi ekki hvað hann er viðkvæmur fyrir athugasemdum þá mundi ég spurja hann hvar hann hafi lært stafsetningu.

Ég fer dagversnandi með þetta, er farinn að troða ypsiloni hér og þar þó aðallega þar sem i er yfirleitt en óttast mjög að ég fari fljótlega að setja það þar sem ekki einu sinni er i.

[Jónína Dúadóttir, 23.5.2010 kl. 23:23]

Þú ert yndisleg

[Kidda, 24.5.2010 kl. 10:12]

Það þarf líka að taka tillit til þeirra sem eru tengdir td barnabörn, börn hins látna og systkina þess látna. Mér finnst það oft gleymast, eins og það sé bara makinn sem eigi erfitt.

'Eg er heppin að hafa þessa trú að það er líf eftir þetta líf og tala hikstarlaust við Ömmu og pabba þegar mikið liggur við eða bara ef mér líður illa á einhvern hátt.

Knús í kærleikskúluna

[Hrönn Sigurðardóttir, 24.5.2010 kl. 11:18]

Þetta eru góðar ábendingar. Það eru svo margir sem vita ekki hvernig bregast skuli við sorg og ótta

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 24.5.2010 kl. 17:55]

Takk öll.  Já málið er að fólk er svolítið hrætt við tilfinningar, og ekki síður sorg.  Þessi tvö eru fylgifiskar okkar, og það er allt í lagi að ræða um þá fylgifiska, og jafnvel láta í ljósi hvað þeir sem syrgja takast á við og hvað má betur fara, því öll viljum við gera það besta fyrir vini okkar og vandamenn.  Málið er eins og hér hefur verið bent á, að margir fara í hnút og vita ekki hvernig þeir eigi að tækla sorgina.   Ég hef heyrt svoleiðis, ég treysti mér ekki til að koma til þín, ég vissi ekki hvernig ég ætti að tala við þig, ég þorði ekki.  elskulegust, það er einmitt vandamálið að þora ekki.  Það þarf ekkert annað en að taka utan um sorgmæddan mann, og hann veit að hann hefur stuðning.  Sorgin er hluti af lífinu, alveg eins og gleðin.  Við getum ekki meðtekið gleðina ef við höfum ekki upplifað sorgina.  Alveg eins og við getum ekki þakkað fyrir góða heilsu, ef við höfum ekki þurft að berjast við veikindi eða slæma heilsu.  Við miðum allt út frá okkar eigin reynsluheimi, og því víðtækari sem hann er því skilningsríkari erum við og tilbúnari til að gefa eitthvað af okkur til þeirra sem þurfa þess með.

Ég var tildæmis með pabba minn í ökurút um daginn, og hann sofnaði út af, ég hélt á tímabili að hann væri að deyja í bílnum við hliðina á mér.  Ég varð einhvernveginn ísköld og róleg og hugsaði með mér, ef hann fer hérna við hliðina á mér, er hann allavega í góðum höndum og alsæll.  Þegar ég svo komst með hann á Hlíf, þar sem hann bjó, komu sjúkrabíll, hjúkkur og löggur til að fara með hann á spítala.  Þegar svo bráði af honum sagði ég við hann; Pabbi minn ég hélt að þú værir að deyja þarna við hliðina á mér.  Já sagði hann, ég hefði glaður viljað fara þar og þá.

Svona er lífið og svona er bilið stutt milli þess að fá að fara og þess að bíða þegar í raun og veru ekkert er eftir.  En við ríghöldum í lífið sem við þekkjum.  Af því að við óttumst það sem við þekkjum ekki.  'Eg er þannig líka.  Knús

[Högni Jóhann Sigurjónsson, 24.5.2010 kl. 19:40]

Aðeins varðandi þessa síðustu færslu Ásthildur, fólk á ekki að hika eitt augnablik, ef að okkur finnst við verða að hitta aðstandendur ekki bíða neitt með það eins og t.d. við þekkjum sem búum ekki á höfuðborgarsvæðinu og það verður dauðsfall í bænum okkar og okkur finnst við verða að hitta einhvern þá er ekki eftir neinu að bíða ekki láta dagana fara hjá því að það verður bara erfiðara.

Við vitum aldrei fyrirfram hvernig við eigum að "tækla" sorgina mér finnst ég aldrei vita hvernig ég á að vera hvort sem það hefur orðið skyndilegt dauðsfall eða ég hef fylgst með viðkomandi (með MND) deyja hægt og rólega, hvað mig varðar þá fer ég sem fyrst og hitti aðstandanda ef einhver er mér svo nærri enn finnst það algert "möst" að fá að hitta þau allavega í kirkjunni og verð alltaf jafn móðgaður þegar þau ná að stinga mig af með líkið eins og ég kom inn á áður.

Ég er sammála þér ég held að þetta sé óttinn við hið óþekkta og margt fólk bíður og biður um að fá að fara á meðan aðrir fara alltof fljótt og enn aðrir missa af lífinu sokkið í vinnu oft fyrir einhverju sem var svo eftir allt ekki þess virði, en hefur það ekki alltaf verið þannig og mun alltaf verða þannig á einhvern hátt.

[Ylfa Mist Helgadóttir, 24.5.2010 kl. 19:48]

Takk fyrir þessar fallegu hugleiðingar.

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 24.5.2010 kl. 20:23]

Akveg ræett Högni, aldrei að bíða með hlutina, heldur fara strax af stað og hlú að þeim sem þurfa.  Við vitum aldrei hvernig við eigum að tækla sorgina, það kemur þegar við hittum fólkið okkar og sjáum stöðuna.  Já þetta síðasta, ég hef þá trú að enginn fari fyrr en hans/hennar tími er komin, og fólki sem ekki á að fara verður allt að góðu.  Sem sagt ekki verður ófeigum í hel komið, né feigum forðað.  Það hefur marg sýnt sig gegnum tíðina.

Takk Ylfa Mist mín og takk fyrir innlitið.  

[Kidda, 25.5.2010 kl. 08:52]

Þekki eina konu sem er komin yfir sjötugt. Fyrstu kistulagningarnar og jarðarfarirnar sem hún fór í voru hjá Ömmu og afa árin 88 og 92. Hún er búin að missa 2 tengdasyni og hún mætti allavega ekki þegar sá seinni fór. Núna er hætta á að hún missi lífsförunautinn til rúmlega 50 ára og ég er viss um að hún mætir ekki. Hún hefur reyndar verið sjúklingur síðustu ár en ég hef séð fólk mæta í kveðjuathafnir fjársjúkt jafnvel með lyf í æð á standi. En hún var með góða heilsu þegar Amma og afi fóru ásamt fyrri tengdasyninum.

Þegar einstaklingur kemur í heiminn er hann boðinn velkominn og hamingjuóskum rignir yfir nánustu, en þegar viðkomandi fer þá fara allt of margir í einskonar varnarstöðu og vita ekki hvað á að segja eða gera. Það er nóg að fá klapp á öxlina, faðmlag eða bara tala við mann.

Vinkona mín missti manninn sinn og var á gangi í Kringlunni þegar hún sér tilsýndar gamla vinkonu, mín vinkona er alveg viss um að augu þeirra mættust en hin stökk inn í næstu búð. Vinkona mín var mikið að spá í að fara á eftir henni í búðina. Þær höfðu fram að þessu haft samband einu sinni til tvisvar á ári en eftir þetta hafa þær ekki talað saman.

Knús í kærleikskúluna  

[Matthildur Ágústa Helgadóttir Jónudóttir, 25.5.2010 kl. 16:05]

Góð hugleiðing Ásthildur við erum allt of hrædd við fólk sem hefur misst.  Stundum erum við vandræðaleg og vitum ekki alveg hvernig við eigum að haga okkur eða hvað við eigum að segja, þá er ágætt að segja bara lítið því klapp á öxl eða lítið faðmlag gerir meira en mörg orð.

Fyrir nokkrum árum lést systir hennar mömmu, en hún hafði í mörg ár búið á Blönduósi.  Ég gleymi aldrei hvernig þorpsbúar tóku á móti okkur ættingjunum sem komum langt að.  Það var ekki einasta að fengjum lánuð hús frá bláókunnu fólki heldur kom það færandi hendi með smurt flatbrauð, kjötsúpur og nýbakaða snúða.  Þetta var fólk sem hafði þekkt hana og deildi sínum missi á þennan einstaka hátt. Síðan þá hef ég reynt að fylgja þessum fallega sið og segja það með mat.

[Sara (IP-tala skráð) 27.5.2010 kl. 22:58]

Sæl, ættlaði bara að láta þig vita að ég held að hún Alejandra sé með átröskun. http://www.formspring.me/alejandradiaz96 hér segist hún bara borða tvisvar á dag og þegar foreldrar hennar hringja í hana og segja henni að borða eitthvað þá gerir hún það ekki. Hún segist vilja grennast meira og meira. Hún segist fara á æfingar 5 sinnum í viku og fara út að hlaupa. Hún er undir 44 kíló sem er talið of létt fyrir hennar hæð.

[Þórarinn Þ Gíslason (IP-tala skráð) 28.5.2010 kl. 16:41]

Sæl Ásthildur mín.

Kærleikskveðja til þín og allra þinna.

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 28.5.2010 kl. 20:05]

Kidda mín þetta er alveg rétt hjá þér.  Eins og ein vinkona mín sagði við mig þegar ég hitti hana var á leið til pabba, við verðum að hjálpa þeim að fara alveg eins og við þurfum að hjálpa þeim að fæðast.

Matthildur mín, þetta er sorglegra en tárum tekur.  Já mín kæra, þú gerðir það svo sannarlega þegar ég átti í minni sorg, því verður ekki gleymt, né heldur öllu því sem við höfum átt sameiginlegt.

Takk fyrir ábendinguna Sara, ég mun skoða þetta.

Sæll minn kæri Þórarinn, vonandi er allt á uppleið hjá þér minn kæra.

[Högni Jóhann Sigurjónsson, 29.5.2010 kl. 21:21]

Það er nákvæmlega þetta sem Kidda er að segja sem ég er svo hræddur um að gerist þegar fólk lætur það bíða of lengi að hafa samband, þetta er vont en óþarfi að gera það verra, þetta er mjög þörf umræða.

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 30.5.2010 kl. 18:27]

Takk Högni minn, já ég held að við þurfum stundum að staldra við og átta okkur á alvöru lífsins, hún endar ekki hér, heldur er hún rétt að byrja.  Þó ástvinur hverfi burt frá okkur, þá hættir okkar líf ekki að vera til.  við erum ennþá sömu manneskjurnar með sömu tilfinningarnar og væntingarnar.  Þetta þarf fólk að hafa í huga.  Það þarf ekki að óttast tilfinningarnar.  Málið er að enginn er eyland, við þurfum öll hluttekningu ástúð og að finna að við skiptum máli.  Það er ekki gert með því að flýja inn í næstu verslun til að losna við að takast á við vinskapinn.  Heldur þurfum við einmitt að standa með vinum okkar, þora að taka utan um þá og segja þeim að við séum hér fyrir þá ef eitthvað er hægt að gera.