Úr gullkistu Frjálslyndaflokksins.

Ég er að lesa Gullkistuna, blað sem Frjálslyndi flokkurinn gefur út.  Frjálslyndi flokkurinn er sá flokkur sem hvað mest og best hefur barist fyrir réttlátri fiskveiðistefnu og hefur leiðsögn gamla skipstjórans og aflaklóarinnar Guðjóns Arnars verið kjölfestan í þeirri baráttu. 

Í blaðinu þennan sjómannadaginn er grein eftir Ólaf Sigurðsson matvælafræðing sem heitir: Lífsbjörg þorpanna var rænt frá okkur.

Mig langar til að birta hana hér (án leyfis) til heiðurs sjómönnunum okkar og þorpunum allt kring um landið.

Lífsbjörg þorpanna var rænt frá okkur.

Við leikfélagarnir vorum 11 eða 12 ára þegar við byrjuðum að vinna á bryggjunni í Hafnarfirði.  Lægsti taxti fyrir 16 ára og yngri var 80% af fullorðinslaunum.  Náðu hátt í launin hans pabba í bankanum.  Strákarnir í Vesturbænum voru hörkuduglegir, þó við værum bara krakkar.  Unnið var til sjö og frameftir á laugardögm.  Við þvoðum lestarborðin, klampana, steisklampa og fl. sem aftur fór í lestina nýþvegið eftir löndun.  Þetta var alltaf svona á sumrin en skóli á veturna.

Oft fengum við vinnu um páska og í jólafríum, alltaf var gott að fá aur.  Í bænum sást varla fólk á ferli, allir að vinna í Bæjarútgerðinni.  Í hádegi og kvöldin flykktust konurnar í stígvélunum og hvítu jökkunum heim til að elda og svo til baka.  Á sunnudögum var þrjúbíó og Bæjarbíó.  Lífið var einfalt en vinnan gaf okkur margt og árin liðu.

Við bræðurnir fórum með launaumslögin til mömmu á föstudögum, ekki þurfti ég pening þangað til ég fór til tannlæknis í Reykjavík.  Þetta var í þá tíð að unglilngar fengu falskar tennur í fermingargjöf.

Svo gerðist eitthvað, aflinn minnkaði, togarinn Maí varð þungur í rekstri og deilur stóðu um Bæjarútgerðina.  Las svo í blaðinu að búið væri að selja togarann norður, það var alvarlegt fannst mér, unglingnum. Það flaug um bæinn að bæjarfulltrúarnir væru svo vitlausir að láta veiðarfærin með án þess að verðleggja þau.  Manni fannst eitthvað vera að þessu öllu.  Maður hafði alltaf haldið að þetta væri það sem bjargaði Íslandi og okkur frá fátæktinni.  Þetta var í þá tíð þegar allt var nýtt, og engu hent og helst aldrei tekið lán, enginn peningur til.  Epli voru að vísu aðeins um jólin og margt útlenskt okkur framandi.

Síðan komu nýjar veiðireglur og Maí fékk kvótann, sem hafnfirðingar höfðu unnið fyrir, Bæjarútgerðin var að líða undir lok.  Fiskvinnslan var ekki svipur hjá sjón eftir að Bæjarútgerðin hætti. Ég ímynda mér að mörg sjávarplássin hafi lent í því sama, að missa fiskvinnsluna frá sér.  Sums staðar er enn vinnsla í landi en nægir oft varla til að það sé lífvænlegt í mörgum plássum.

Mér gremst að til sé kvótakerfi, þar sem hægt er að taka af þorpunum aldagamlan rétt til að geta lifað í plássinu, í nafni hagræðingar í vinnslu.  Svo var okkur í Hafnarnfirði boðið upp á stækkað álaver í staðinn.  Nú ætla bæjarfulltrúarnir enn og aftur að hafa vit fyrir okkur, eftir að hafa selt kvótana frá þorpinu, fyrir einskis verð loforð um að vinnslan fari ekki.

Björginni hefur verið rænt frá þropunum, með hjálp bæjarstjórnar, ríkisstjórnar og að frumkvæði útvegsmanna.  Álver duga okkur ekki.  Samfélagslegt tjón er ekki metið, því það er ekki verið að reikna svoleiðis hluti.  Sagði ekki forsætisráðherra Davíð Oddsson á sinni valdatíð, að það þyrfti að aðstoða fólk í fámennum byggðalögum að flytjast suður?

Ég veit ekki hvernig þetta gerðist að við hættum að hugsa um hvað hélt byggðinni uppi umhverfis landið, kannski að spilltir stjórnendur hafi skipt með sér gæðunum.  Framsóknarmenn áttu landbúnaðinn og sjálfstæðismenn fiskinn og gráðugir einkahagsmunir réðu för.  'Eg veit að himnarnir hrynja ekki ef útgerðarmenn verða að borga gjald af auðlindinni.  Veit líka að fólkið sem býr í fámennum sveitarfélögum umhverfis landið verður ekki í vandræðum með að veiða og vinna fisk eins og áður.  Við kunnum þetta og getum alveg bjargað okkur, bara ef vil fáum það án þess að björginni verði stolið frá okkur aftur.

Til hamingju með daginn sjómenn!